Załęska Hałda - Brynów

Dzielnica zorganizowana wokół kopalni owianej historią

Na zabudowę mieszkalną Załęskiej Hałdy i wschodniego Brynowa składają się głównie powojenne budynki różnej wysokości, chociaż znajdują się tu też interesujące stuletnie budynki jedno i wielorodzinne, a także zabytki techniki, jak wieża wielka ciśnień i budynki kopalniane.

Dzielnica leży w sąsiedztwie centrum miasta, wzdłuż ważnej trasy kolejowej z centrum Katowic do Mikołowa przy granicy z Rudą Śląska i dużym kompleksem leśnym. Ma ona charakter przemysłowo-mieszkalny, a wpływa na niego przede wszystkim znajdująca się tutaj kopalnia węgla kamiennego. W dzielnicy znajdują się też obiekty sportowe i szkolne.

Najciekawsze na Załęskiej Hałdzie - Brynowie

Dzielnica Załęska Hałda-Brynów położona w zachodniej części Katowic pomiędzy autostradą A4 a rzeką Kłodnicą. Obejmuje ona tereny historycznych części Katowic: Załęskiej Hałdy, Brynowa, Starej Ligoty oraz Katowickiej Hałdy. Jest to dzielnica leżąca bardzo blisko centrum Katowic, od Śródmieścia dzieli ją tylko pas autostrady.

Dzielnica jest dobrze skomunikowana z resztą miasta dzięki przebiegającym przez nią ważnym arteriom drogowym - autostradą A4 i ulicą Feliksa Bocheńskiego, łączącą dzielnicę z Drogową Trasa Średnicową (DTŚ). Przez dzielnice biegną ponadto liczne linie autobusowej komunikacji miejskiej łączącym Śródmieście z południowymi dzielnicami miasta.

Ligota-Panewniki
Załęska Hałda-Brynów
Brynów-Zgrzebnioka

Na terenie dzielnicy znajduje się należąca do archidiecezji katowickiej parafia Świętych Cyryla i Metodego. Jest to maleńka parafia posiadająca świątynię w zaadaptowanym budynku dawnej cegielni. Po II wojnie światowej ten obsługujący wiernych Załęskiej Hałdy kościół obejmował swoją posługą również teren, na którym w latach 70-tych XX wieku powstało Osiedle Witosa, a które wówczas zabudowane zostało tzw. domkami fińskimi.

W zachodniej części dzielnicy przy lesie powstała jedna z największych nowych inwestycji Katowic - Stadion Miejski. Poza samym stadionem wybudowano też halę widowiskowo-sportową, dwa pełnowymiarowe boiska treningowe oraz niezbędną infrastrukturę towarzyszącą, w tym parkingi i nowy układ drogowy. Celem inwestycji było stworzenie nowoczesnego kompleksu sportowego, który będzie służył zarówno piłkarzom GKS Katowice, jak i mieszkańcom miasta.

Symbol Załęskiej Hałdy - Brynowa

Pomnik Poległych Górników KWK „Wujek” w katowickim Brynowie upamiętnia dziewięciu górników, którzy zginęli podczas pacyfikacji strajku w kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 roku, w trakcie stanu wojennego. Strajk ten był reakcją na wprowadzenie stanu wojennego oraz internowanie liderów „Solidarności”. Ten 33-metrowej wysokości pomnik został odsłonięty 15 grudnia 1991 roku, w dziesiątą rocznicę tych tragicznych wydarzeń. Znajduje się on w pobliżu bramy głównej kopalni „Wujek”, co podkreśla jego związek z miejscem, w którym rozegrała się tragedia.

Symbolika pomnika nawiązuje do ofiary życia poniesionej przez górników. Głównym elementem jest krzyż z trzema ramionami, nawiązujący do tradycyjnej formy krzyży górniczych, a także dziewięć symbolicznych krzyży ustawionych obok, reprezentujących poległych górników. U podstawy pomnika znajdują się tablice z ich nazwiskami oraz napis „Za wolność, sprawiedliwość i Solidarność”. Miejsce to stało się ważnym punktem pamięci narodowej, gdzie co roku odbywają się uroczystości upamiętniające ofiary pacyfikacji oraz wydarzenia stanu wojennego. Pomnik przypomina o walce o wolność i godność, jaka toczyła się na Górnym Śląsku w trudnych czasach PRL.

Historia katowickiej dzielnicy Załęska Hałda - Brynów

Załęska Hałda-Brynów to dzielnica Katowic o bogatej historii, której początki sięgają XVIII wieku. Załęska Hałda powstała jako kolonia Załęża, a jej nazwa pochodzi od hałd powstałych w wyniku dawnego górnictwa rud żelaza na tym terenie. W XIX wieku obszar ten przekształcił się w osadę robotniczą, co przyczyniło się do rozwoju przemysłu i infrastruktury.

Brynów, z kolei, jest wzmiankowany już w XV wieku jako wieś należąca do księstwa pszczyńskiego. W XVII wieku założono tam folwark, a w XIX wieku rozpoczął się intensywny rozwój przemysłu. W 1801 roku uruchomiono kopalnię węgla kamiennego „Beate”, a w 1823 roku hutę cynku „Henriette”, a w 1899 roku kopalnię „Oheim” („Wujek”). W 1924 roku Brynów został włączony w granice Katowic, co przyczyniło się do dalszej urbanizacji tego obszaru.

W 1981 roku po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego kopalnia „Wujek” stała się symbolem oporu wobec władz komunistycznych w Polsce. 16 grudnia 1981 roku podczas pacyfikacji strajkujących górników przez oddziały ZOMO zginęło dziewięciu górników, a wielu zostało rannych. Wydarzenie to stało się jednym z najbardziej dramatycznych epizodów w historii PRL i jednym z symboli krwawego ucisku systemu komunistycznego na Śląsku.