Dzielnica Kostuchna ma charakter podmiejski oraz przemysłowy, z głównym zakładem jakim jest kopalnia węgla kamiennego. Przeważająca zabudową jest niskie budownictwo jedno i wielorodzinne z różnych okresów.
Dzielnica leży w przy granicy z Tychami i dużym kompleksem leśnym, na terenie opadającym do Rowu Malownik.
Kostuchna, położona w południowej części Katowic, jest dzielnicą o podmiejskim charakterze, składającą się głównie z niskiej zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej. Dzielnica jest niezwykle różnorodna, zarówno w zabudowie, bo znajdziemy i część zabytkową, i część nowoczesną, ale też w krajobrazie, ponieważ teren Kostuchny cechuje się całkiem sporymi różnicami naturalnych wysokości, nawet bez uwzględnienia sztucznie usypanej góry - wielkiej kopalnianej hałdy.
Dla miłośników historii interesujący może być spacer ulicami Kostuchny, gdzie wciąż można dostrzec ślady dawnej zabudowy robotniczej. Kostuchna przez lata rozwijała się wokół przemysłu, a zachowane budynki mieszkalne i usługowe w centrum dzielnicy, o często bardzo oryginalnej architekturze, żywo świadczą o górniczym dziedzictwie tej dzielnicy. Spacerując po Kostuchnie, można również dostrzec infrastrukturę kolejowę, która niegdyś była istotna dla transportu w tej części Katowic, a po latach zaniedbania wraca do dzielnicy.
W Kostuchnie znajduje się również kościół pw. Trójcy Przenajświętszej, który stanowi ważny punkt na mapie dzielnicy. Zbudowany w latach 30. XX wieku, kościół wyróżnia się prostą, lecz elegancką architekturą. Wnętrze świątyni zdobią witraże i elementy nawiązujące do stylu modernistycznego. Kościół, oprócz swojej funkcji religijnej, jest miejscem licznych wydarzeń kulturalnych i koncertów o tematyce sakralnej, co przyciąga zarówno mieszkańców, jak i odwiedzających.
Dzielnica oferuje także liczne tereny zielone, które sprzyjają rekreacji i odpoczynkowi. Oprócz Stargańca warto odwiedzić pobliskie obszary leśne, będące częścią większego kompleksu Lasów Murckowskich. To idealne miejsce na wycieczki rowerowe, spacery czy obserwację lokalnej fauny i flory. Kostuchna, choć mniej znana turystom, zachwyca kameralnym charakterem i połączeniem historii z przyrodą, co czyni ją wyjątkową częścią Katowic.
Górująca nad Kostuchną hałda jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu tej dzielnicy. Hałda usypana od 1900 roku z odpadów górniczych położonej obok kopalni węgla kamiennego, osiągnęła wysokość 339 m n.p.m., co czyni ją jednym z najwyższych wzniesień w Katowicach. Dzięki rewitalizacji teren hałdy stał się atrakcyjnym miejscem rekreacyjnym, oferującym szlaki turystyczne prowadzące na jej szczyt. Z punktu widokowego na wierzchołku, przy sprzyjających warunkach atmosferycznych, można podziwiać panoramę Beskidów, a nawet Tatr.
W ostatnich latach hałda Kostuchna stała się miejscem organizacji różnych wydarzeń sportowych i kulturalnych. W dniach 7-9 czerwca 2024 roku odbył się tam Runmageddon Katowice Hałda Kostuchna, ekstremalne zawody przy nieczynnej kopalni Boże Dary. Ponadto, w marcu 2021 roku pojawiły się informacje o planowanej sprzedaży hałdy, co wzbudziło zainteresowanie ze względu na jej potencjał turystyczny i rekreacyjny. Obecnie hałda stanowi przykład udanej transformacji obiektu przemysłowego w przestrzeń służącą mieszkańcom i turystom.
Kostuchna, obecnie dzielnica Katowic, wywodzi się z niewielkiej osady o charakterze rolniczym, której początki sięgają XVIII wieku. Pierwsze wzmianki o wsi pojawiają się w dokumentach z końca tego stulecia, gdy obszar ten należał do Królestwa Prus. Podobnie jak inne tereny Górnego Śląska, Kostuchna rozwijała się w cieniu przemian przemysłowych i stopniowego uprzemysłowienia regionu. Przełom XIX i XX wieku przyniósł intensywny rozwój, gdy w okolicy zaczęły powstawać zakłady przemysłowe oraz infrastrukturę kolejową, co przyciągnęło robotników i ich rodziny.
W okresie międzywojennym Kostuchna stała się ważnym punktem na mapie przemysłowego Śląska. Bliskość kopalń i hut sprzyjała urbanizacji oraz powstawaniu zabudowy robotniczej. Dzielnica była także miejscem o silnych tradycjach górniczych, które do dziś stanowią część jej tożsamości. Po II wojnie światowej Kostuchna została włączona do Katowic, co dodatkowo wpłynęło na jej rozwój. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe, szkoły i obiekty użyteczności publicznej, co zmieniło charakter dzielnicy z rolniczego na mieszkalno-przemysłowy.
Współczesna Kostuchna, mimo zmian i urbanizacji, zachowała część swojego historycznego dziedzictwa. W krajobrazie dzielnicy wciąż można dostrzec dawne familoki, które przypominają o górniczej przeszłości, a także kościół pw. Trójcy Przenajświętszej, będący jednym z najstarszych obiektów sakralnych w tej części Katowic. Obecnie Kostuchna rozwija się jako spokojna, podmiejska dzielnica z dobrze rozwiniętą infrastrukturą, przyciągająca nowych mieszkańców oraz osoby szukające odpoczynku w otoczeniu przyrody.
Powyższy materiał filmowy jest częścią wartościowego cyklu reporterskiego kanału Śląska.tv
Fot. tła: Marek Mróz, Kattowitzer Buchdr. und Verl, Zuicz
Fot. galerii: Marek Mróz, Heidi Meudt, Andrzej Otrębski