Podle wjelgośći Katowicé sőm srogim, dźeśőntym we Polsce mjastym na prowach krysu a wele tygo stolicőm Ślőnskýgo Wojewődztwa - festylńy gynsto zaludńőnygo indusztrjalnygo becyrku - i śedźibőm wojewődzkýgo a cyntralnygo ferwaltőnku. We przestrőńi 164,5 km2 żyje w ńych 325 tyś. mjyszkańcőw. Sztad tyn mo grańice jyno ze inkszymi sztadami: Chorzowym, Czeladźőm, Lyńdźinami, Mikoúowym, Mysúowicőma, Rudőm, Śymjanowicőma, Sosnowcym i Tychőma. Spoúym ze 13 sőmśedńymi sztadami na prawach krysu Katowicé tworzőm aglőmeracjo, we keryj pőmjyszkuje kole dwa miliőny ludźőw, aglőmeracjo ńy do trefjyńo ńikaj ińdźi we Polsce ańi we Ojropje, kero je mjanowano Gőrnoślőnskőm Aglőmeracjőm. Aglőmeracjo ta zaś je we postrzodku jeszcze wjynkszego skupjyńo sztadőw - nojwjynkszyj we Polsce metropolitalnyj przestrőńi, do keryj przinoléży kole 3 mln ludźőw, podwjela coúke Ślőnský Wojewődztwo mo 4,8 mln mjyszkańcőw.
Katowicé léżőm ńydaléko uod wschodńij historycznyj, geograficznyj i kulturowyj grańicy Ślőnska, przinoléżőm przi tym do gőrnoślőnskij tajle uod ńégo. Jak i inksze, sőmśedńe sztady, tak i Katowicé bez przeszúe wjeki przinoléżaúy roz do Czechőw, roz do Polski, roz do Ńymjec. Sztadrecht dostoúy dźepjyro we roku 1865 - prződźi bőúa to jyno zindusztrjalizowano wjeś, kero nabjyraúa poleku znaczyńo we landsztrichu, a kero przinoleżaúa do dobrőw mysúowickich. Jak wtynczos, kej Katowicé bőúy jeszcze wśőm i mjoúy już ńymauo ze sztadu, tak i terozki, jak sőm srogim sztadym, do śe tam i we cyntrőm nojść jeszcze ńyjedno ze tyj downyj wśi, o co by ńy bőúo tak ajnfach lp. we Krakowje abo we Wrocúawju, kere to sztady majőm za sobőm bez porőwnańo dugszo gyszichta.
Przestrőń, we keryj leżőm Katowicé, mo fest urozmajcőne urzezańy ze ńymaúymi rőżńicőma we relatywnych wysokośćach - przekroczajőm uőne 110 m. Bez Katowicé idźe waserszajda mjyndzy Wisúőm (Rawa, Bolina, Mlyczno, potok Uawecki) a Odrőm (Kúődńica, Ślepjotka i potok Kokoćińiec). Skiż indusztrjalnyj eksploatacje, jakto podźymnego fedrowańo a intynsywnego transportu, we ńykerych tajlach sztadu obńiżőúa śe kwalita ekosfery. Ekologiczno sytuacyjo poprawjo śe atoli systymatyczńy i poprawa ta dowo śe już zmjarkować.
Klima:
przewoga ajnflusu oceańicznego nad kőntynyntalnym
nojczyńśći doćyro luft polarno-morski
wjatry wjejőm nojczyńśći ze zachodu
przewoga wjatrőw ze pryndkośćőm do 2m/s
średńo roczno tymperatura - 7,9oC
średńe roczne opady - 723 mm
czynste zamroczyńy bjere śe ze zapylyńo luftu
Przestrőń od sztadu we procyntach:
84%
79%
55%
21%
12,5%
12%
8,5%
7,5%
- eksploatacjo bez gruby
- zlywńo Wisúy
- lasy i teryny pod uprawőm
- zlywńo Odry
- kőmőnikacjo i transport
- stawjyńa mjyszkalne
- industrjo
- parki i anlagi
Poúożyńy Katowic
Katowicé leżőm we poúedńowyj tajli Polski, we Postrzedńij Ojropje. Koordynaty cyntrőm sztadu to 50°15' szyrokośći geograficznyj pőúnocnyj i 19°01' dugośći geograficznyj wschodńij. Sztad uozćőngo śe merydjőnalńy bez 18,6 km, a paralelńy bez 16,7 km. Katowicé leżőm we poúedńowyj tajli Ślőnskigo Hochlandu, we obrymbje Plateau Bytőmsko-Katowickigo, a od zajty geologicznyj - we Gőrnoślőnskim Zogúymbju Wynglowym.
Katowicé majőm dobro kőmőńikacjo ńy jyno we skali Polski, nale i coúkij Ojropy. Bez sztad időm nojważńyjsze drőgi i bansztreki, kere bindujőm Polska ze Ojropőm we kożdym richtőngu. We Katowicych krojcujőm śe dwje sztrasy transojropejskigo neca transportowego:
E-65: Gdańsk - Warszawa - Katowicé - Zebrzidowice.
30 km od Katowic, we Pyrzowicych je Internacjőnalny Furgplac "Katowicé", a ńywjela dali frugplace we Krakowje i Ostrawje. Poúőnczyńy ze ojropejskim necym postrződlőndowego transportu wodnego je we Glywicych, kere leżőm 30 km od Katowic.
